Zmęczona, zmęczony, zmęczeni…

Często czujemy się zmęczeni, zwłaszcza jesienią lub zimą. Kiedy dni stają się krótsze i mniej słoneczne wtedy nasze życie staje się „cięższe” i bardziej szare. Pytanie co jest przyczyną zmęczenia – jednego z najczęstszych objawów z jakim lekarze rodzinni spotykają sie w swojej praktyce lekarskiej – nie tylko zresztą jesienią i zimą ?

Czy jesteś zmęczona / zmęczony mimo ze śpisz od 6 do 8 godzin na dobę ? Może twój organizm potrzebuje czegoś więcej niż tylko dobrej jakości snu żeby funkcjonować dobrze ? Z mojej praktyki lekarskiej wynika, że najczęstszą przyczyną zmęczenia jest zła jakość snu albo różnego rodzaju zaburzenia snu.

Ale poza problemami ze snem – są też inne przyczyny zmęczenia. Poniżej podaję jedenaście możliwych przyczyn zmęczenia z powodu których – być może – zasypiasz nad komputerem ze zmęczenia.

1. Stresujemy sie za dużo. Kiedy jesteśmy zestresowani nasz organizm wydziela hormon zwany kortizolem. Nasz puls przyspiesza, nasz mózg otrzymuje więcej tlenu i zapasy energii są uwalniane do użycia przez mięśnie. Kiedy żyjemy w ciągłym stresie wtedy nadprodukcja kortizolu prowadzi do zaburzeń hormonalnych w wyniku których jesteśmy ciągle spięci i w rezultacie bardzo zmęczeni.
2. Nasz mózg odpoczywa za mało. Czasami to nie nadmiar stresu jest przyczyną zmęczenia, ale brak odpoczynku dla naszego mózgu. Kiedy odpoczywamy, nasz organizm ma czas na to, żeby zmetabolizować kortizol i w ten sposób zapobiec skutkom jego działania. Nasz mózg odpoczywa najlepiej w czasie snu ale także w czasie spacerów zwłaszcza w kontakcie z środowiskiem naturalnym.
3. Popełniamy błędy dietetyczne. Szczególnie gdy jemy posiłki składające się z produktów o wysokim indeksie glikemicznym. Po zjedzeniu takich produktów szybko rośnie poziom cukru we krwi i równie szybko spada. Duże wahania cukru we krwi powodują, że czujemy się zmęczeni. Dlatego nasza dieta powinna zawierać produkty o niskim wskaniku glikemicznym : bogate w błonnik warzywa i owoce, produkty zbożowe z tak zwanego pełnego przemiału, nasiona roślin strączkowych.
4. Pijemy za mało. Niestety, wielu z nas pije za mało płynów. Ciało dorosłego człowieka składa się w 60% z wody. Nawet mały niedobór wody może znacznie zmniejszyć poziom naszej energii życiowej. Kiedy organizm ludzki jest odwodniony, wtedy mięsień sercowy pracuje mniej efektywnie, co powoduje, że więcej czasu zajmuje transport tlenu i substancji odżywczych do mięśni i ważnych organów naszego organizmu.
5. Mamy niedobór witamin i minerałów. Co trzecia kobieta cierpi na niedobór żelaza, co powoduje że czuje się chronicznie zmęczona, ma bóle głowy i zaburzenia koncentracji. W przypadku niedoboru żelaza, nasz organizm produkuje za mało czerwonych ciałek krwi lub za mało hemoglobiny – barwnika krwi który przenosi tlen – i w rezultacie nasz organizm ma braki w zaopatrzeniu w tlen. Innymi częstymi niedoborami witaminowymi wywołującymi uczucie zmęczenia są : niedobór witaminy B12, niedobór witaminy D, niedobór witaminy C, brak cynku lub brak magnezu.
6. Mamy depresję jesienną, chorobę która w języku lekarskim nazywa się : sezonowe zaburzenie afektywne (SAD – seasonal affective disorder). Brak światła słonecznego, może u niektórych ludzi wywoływać obniżenie nastroju i zmęczenie. Sezonowe zaburzenie afektywne jest wywołane zwiększoną produkcją w oranizmie człowieka (w okresie jesienno-zimowym) – własnego środka nasennego – jakim jest hormon melatonina. Jesienią i zimą – nasz organizm – produkuje też mniej serotoniny, dzieki której budzimy się rano wypoczęci i wyspani.
7. Nasza przemiana materii jest zaburzona. Tarczyca jest tym gruczołem w ciele człowieka, który funkcjonuje niczym naturalny termostat. Tarczyca reguluje tempo i poziom przemiany materii w naszym organizmie. Na przykład, na poczatku ciąży, kobieta może odczuwać znaczne zmęczenie właśnie z powodu zmian hormonalnych wywołanych ciąża. Z kolei w okresie okołomenopauzalnym – zmiany hormonalne w ciele kobiety – mogą być powodem uczucia zmęczenia. Stosunkowo częstą choroba diagnozowaną w praktyce lekarza rodzinnego jest hypotyreoza czyli choroba gruczołu tarczowego, w wyniku której następuje zmniejszona produkcja hormonów tarczycy i w efekcie spowolniona przemiana materii objawiająca się między innymi zmęczeniem.
8. Cierpimy na depresję. Zmęczenie może mieć przyczyny psychiczne. Głównym objawem depresji – oprócz oczywiście melancholii czyli obniżonego nastroju – jest właśnie uczucie zmęczenia. Innym mentalnym powodem naszego zmęczenia może być ”wampir energetyczny”, który żyje w naszym najbliższym otoczeniu – w środowisku domowym lub w środowisku pracy.
9. Mamy alergie. Zmęczenie jest częstym objawem alergii. Alergia pyłkowa lub na trawę jest częstym powodem zmęczenia w okresie wiosenno-letnim. Ale występują też inne rodzaje allergi – nie związane z porą roku – na przykład alergia na kurz domowy (roztocze) oraz alergia na zwierzęta futerkowe.
10. Opuszczamy trening. Kiedy czujemy sie zmęczeni to zwykle rezygnujemy z ćwiczeń fizycznych. Powinniśmy postepować dokładnie odwrotnie. Kiedy czujemy się zmęczeni trening fizyczny może być dla nas wyzwaniem ale w dłuższej perspektywie może nam dodać energii życiowej. Badania naukowe wykazały, że nawet stosunkowo krótka aktywność fizyczna – 20 minut ruchu 3 razy w tygodniu – daje nam odczuwalne zwiększenie energii życiowej już po 6 tygodniach.
11. Czujemy sie zmęczeni bo jesteśmy chorzy. Uczucie zmęczenia może być wczesnym objawem w takich chorobach jak cukrzyca typu 2 lub choroby reumtayczne. Podobnie wiele chorob neurologicznych objawia się zmęczeniem, a w przypadku zespołu przewlekłego zmęczenia – zmęczenie może uniemożliwiac pacjentowi normalne funkcjonowanie w życiu prywatnym i zawodowym.