W Polsce uważa się, że lekarze rodzinni mogą kroić tylko chleb i szynkę. W Szwecji allmänläkare – odpowiednik polskiego lekarza rodzinnego – wykonuje w przychodni drobne zabiegi chirurgiczne. Najczęściej kwalifikujące się do tego typu zabiegów problemy skórne to:

• tłuszczaki,
• kaszaki,
• znamiona barwnikowe.

Tłuszczaki, kaszaki i znamiona barwnikowe przeszkadzają pacjentom głównie z powodów estetycznych – występowanie tych zmian szczególnie w miejscach widocznych zaburza poczucie komfortu pacjenta.

Tłuszczak  (łac. lipoma)

Tłuszczak to łagodny nowotwór tkanki tłuszczowej będący nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w formie gęstego guzka. Tłuszczaki są miękkie w dotyku i bezbolesne. Większość tłuszczaków jest mała, ale mogą wzrosnąć do rozmiarów ponad 5 cm. Charakter zmian o wielkości powyżej 5 centymetrów zawsze powinien być zweryfikowany celem wykluczenia tłuszczakomięsaka (łac. liposarcoma), który jest już nowotworem złośliwym tkanki tłuszczowej.

Kaszak  (łac. atheroma),

Kaszak – zmiana powstająca na skutek tego, że włos, który powinien wyrastać ponad poziom skóry, zaczyna wzrastać w głąb niej. Występujące obok mieszka włosowego gruczoły łojowe produkują wówczas wydzielinę pod skórę, przez co tworzy się grubościenna torbiel wypełniona masami łojowymi.

Często widoczny jest na jej powierzchni ciemny punkt wskazujący na zaczopowany przewód mieszka włosowego.

Zawartość torbieli wydostaje się samoistnie wskutek jej pęknięcia lub przez wyciśnięcie zmiany. Jest żółtawa i o specyficznym zapachu, a w przypadku nadkażenia bakteryjnego – ropna i cuchnąca.

Znamię barwnikowe  (łac. naevus)

Znamiona barwnikowe – potocznie nazywane pieprzykami – zmiany skórne obecne na ciele każdego człowieka. Występują w różnych odcieniach od niezauważalnych na jasnej skórze, przez czerwone i brązowe, aż po całkiem czarne. Intensywność ich barwy zależy od zawartej w nich liczby komórek barwników skóry (tzw. melanocytów). Im jest ona wyższa, tym pieprzyk będzie ciemniejszy.

W przypadku pieprzyków nie można określić na podstawie ich koloru czy mają charakter łagodny czy złośliwy. Niepokoić powinny znamiona, które pojawiły się nagle lub mają nieregularny kształt czy zmienił się ich dotychczasowy kolor.

Takie cechy mogą sugerować rozwój czerniaka. Dodatkowo obecność owrzodzeń wokół znamion jest czynnikiem niekorzystnym. Wszystkie znamiona barwnikowe należy obserwować a raz w roku powinno się odbyć wizytę u lekarza (rodzinnego lub dermatologa) celem profesjonalnej oceny znamion.                              

Pacjenci zwykle zwracają się do allmänläkare ze zmianami skórnymi, które nie wymagają weryfikacji histopatologicznej. Zmiany przeszkadzają pacjentom wyłącznie ze względów stricte estetycznych. Wówczas moja rola jako szwedzkiego allmänläkare sprowadza się do tego, aby usunąć niechcianą zmianę skórną i poprawić tym samym jakość życia pacjenta.

W przypadku „podejrzanych” znamion barwnikowych ze wskazaniem do weryfikacji histopatologicznej (kiedy obawiamy się czerniaka lub innych raków skóry) wycinam znamię barwnikową i wysyłam do badania mikroskopowego.  Wycięte znamię jest poddawane badaniu histopatologicznemu przez lekarza patomorfologa, który ocenia charakter zmiany (łagodny lub złośliwy).

Doświadczenie nauczyło mnie, że do każdego nawet najprostszego zabiegu chirurgicznego jakim jest usunięcie guzka skóry lub znamiona barwnikowego trzeba podchodzić z rozwagą.

Mała chirurgia wymaga dużej staranności i sprawności manualnej. W Szwecji mam 30 minut na przeprowadzenie zabiegu usunięcia tłuszczaka, kaszaka lub znamiona barwnikowego. Do zabiegu asystuje mi podpielęgniarka.

Pacjent leży na stole operacyjnym w pozycji dającej dobry dostęp do operacji i odpowiednie oświetlenie lampą operacyjną. Zabieg przeprowadzany jest w warunkach sterylnych i w znieczuleniu miejscowym.

Wycięcie guzka tłuszczaka z reguły nie sprawia trudności. Trudniej jest z operacją kaszaka, bo trzeba starannie usunąć ścianę torbieli tak żeby nie doszło do wznowy. Znamiona barwnikowe usuwam z odpowiednim marginesem.

Szycie rany po zabiegu wymaga precyzji tak aby blizna po operacji była jak najmniejsza. W razie potrzeby preparat wysyłam do badania mikroskopowego.

Uśnięcia szwów dokonuje w przychodni pielęgniarka po 1-2 tygodniach (rana skóry po zabiegu goi się różnie długo w różnych miejscach ciała).