Połowa wszystkich kobiet w życiu ma epizod zapalenia pęcherza moczowego

Zakażenia układu moczowego to jedne z najczęstszych chorób infekcyjnych.

Połowa wszystkich kobiet w życiu ma epizod zapalenia pęcherza moczowego. Każdego roku 10% kobiet ma epizod ostrego zapalenia pęcherza moczowego.

W młodszych populacjach wiekowych zakażenia układu moczowego występują nawet kilkudziesięciokrotnie częściej u płci żeńskiej, ponieważ kobieca cewka moczowa jest zdecydowanie krótsza, łatwiej więc przedostają się przez nią bakterie.

Zakażenia układu moczowego wywoływane są przez drobnoustroje, najczęściej przez bakterię Escherichia coli.

Czynniki predysponujące

• stosunki seksualne,
• nowy seksualny partner,
• ciąża,
• cukrzyca,
• kamica nerkowa,
• senil atrofisk vulvovaginit (urogenital atrofi).

Objawy i diagnoza

• częstomocz,
• ból przy sikaniu,
• parcia naglące,
• czasami obecność krwi w moczu.

Diagnoza jest łatwa na podstawie symptomów. W badaniu fizykalnym stwierdzamy bolesność w okolicy pęcherza moczowego.

Czasami robimy prosty test paskowy lub wysyłamy mocz na posiew w celu ustalenia patogenu i antybiotykoodporności. Zwłaszcza w przypadku braku efektów leczenia antybiotykiem lub nawracających infekcji dróg moczowych.

Czasami konieczne jest wykluczenie chorób przenoszonych drogą płciową albo kamicy dróg moczowych.

Diagnostyka różnicowa

• odmiedniczkowe zapalenie nerek,
• bakteryjne zapalenie pochwy.
• senil atrofisk vulvovaginit,
• zapalenie cewki moczowej (chlmaydioza, mycoplasma, trichomonas, rzeżączka).

Leczenie

Picie dużej ilości płynów!

U 30% infekcja leczy się spontanicznie bez użycia antybiotyków. Antybiotyki tylko skracają przebieg zapalenia pęcherza moczowego – w ciągu 3 dni od rozpoczęcia większość pacjentów nie ma objawów. 

Takie schorzenie diagnozuje się jedynie na podstawie objawów klinicznych jako niepowikłane zapalenie układu moczowego. Nie trzeba wykonywać dodatkowych badań. Co najwyżej dla własnej pewności można wykonać w warunkach domowych test paskowy z apteki, który pozwala potwierdzić obecność bakterii i infekcję dróg moczowych.

Pierwszym lekiem z wyboru, po jaki sięgamy w przypadku infekcji pęcherza moczowego, jest furazydyna. Jest to lek dostępny bez recepty, który daje dobre efekty, dlatego my, lekarze, również zalecamy go pacjentom. Aby jednak leczenie nim było skuteczne, chory musi przyjąć całą zalecaną dawkę. Tymczasem wiele osób, czując poprawę po kilku tabletkach, przestaje brać lek, popełniając tym samym duży błąd. Zalecany okres leczenia to minimum 3-5 dni, inaczej infekcja szybko wraca.

Najczęściej stosowane antybiotyki to furadantyna, trimetoprim, bactrim, pivmecillinam, cefadroxil, ciprofloxacyna.

Rzadko dochodzi do powikłania w postaci odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Kiedy iść do lekarza?

1. Jeśli nie jesteś kobietą w ciąży, osobą obciążoną cukrzycą lub z problemami urologicznymi natury anatomicznej, które wymagają leczenia pod kontrolą lekarza, w pierwszym epizodzie wystąpienia łagodnych objawów zapalenia pęcherza moczowego można zacząć od samodzielnego leczenia furazydyną bez recepty. Należy przy tym pamiętać, aby leczenie było odpowiednio długie. Jest to zwykle wystarczające.
2. Do lekarza należy się udać, kiedy kolejny epizod infekcyjny występuje w krótkim odstępie od poprzedniego mimo zastosowania odpowiedniego leczenia (np. gdy po dwóch tygodniach problem nadal występuje). Należy również iść do lekarza, gdy zakażenia występują częściej niż raz w roku. Jest to czynnik alarmujący.
3. U osób z nawracającymi infekcjami układu moczowego należy zastosować celowaną antybiotykoterapię. Początkowo pacjent leczony jest empirycznie, czyli lekami, na które bakterie w naszym regionie najczęściej są wrażliwe. U osób, u których objawy nie ustępują, należy wykonać posiew moczu, czyli badanie bakteriologiczne. Zidentyfikowanie patogenu, który wywołuje dolegliwości, oraz wykonanie antybiogramu, czyli sprawdzenie, na jaki antybiotyk bakteria jest wrażliwa, pozwala zmodyfikować leczenie i dobrać skuteczny antybiotyk.

Profilaktyka zakażeń układu moczowego

Aby zapobiegać występowaniu infekcji układu moczowego, można stosować odpowiednią profilaktykę:

1. Należy pamiętać o tym, aby przyjmować dużą ilość płynów. Dobre nawodnienie to co najmniej 2-2,5 l wody dziennie zapewnia wypłukanie bakterii z układu moczowego.
2. Bardzo ważne jest częste oddawanie moczu i niewstrzymywanie mikcji.
3. Pójście do toalety, po stosunku płciowym – wysikanie się i podmycie powinno być standardem u osób aktywnych seksualnie.
4. Pamiętajmy o właściwej higienie intymnej. Kobiety powinny podcierać się w odpowiednim kierunku, od cewki do odbytu, a nie na odwrót, tak aby nie przenosić bakterii.
5. W ramach profilaktyki pacjenci z nawracającymi infekcjami mogą stosować preparaty z żurawiny lub porzeczek.