Występowanie

Częsta przyczyna zgłaszania się do lekarzy pierwszego kontaktu, urologów lub dermatologów.

Praktycznie nie występuje u chłopców i mężczyzn obrzezanych.

Często spotykany problem u małych chłopców, u których napletek nie odprowadza się całkowicie (nie można go zsunąć tak, aby cały żołądź był widoczny), co sprawia trudności skutecznego usuwania mastki.

Przez zapalenie żołędzi i napletka przechodzi niemal każdy chłopiec zwłaszcza w wieku 2–6 lat.

U mężczyzn częstość zapalenia żołędzi rośnie w starszym wieku, również z powodu problemów z higieną oraz w związku z innymi chorobami (np. cukrzycą).

Przyczyny:

1. Najczęstsza przyczyna jest nadmierna higiena. Kiedy śluzówka lub skóra jest wysuszona łatwiej dochodzi do inwazji bakterii lub grzybów.
2. Niedostateczna higiena jest najczęstsza przyczyna zapalenia żołędzi. Pod napletkiem gromadzi się tzw. mastka, czyli złuszczony nabłonek, mocz i bakterie, które je rozkładają. Stulejka, czyli zwężenie napletka, może stanowić przyczynę trudności w stosowaniu odpowiedniej higieny i sprzyjać stanom zapalnym napletka i żołędzi.
3. Podrażnienie. Powierzchnia żołędzi jest bardzo wrażliwa i łatwo ulega podrażnieniu przez różne substancje, jak środki higieny (mydła, żele lub płyny do mycia, środki piorące, dezodoranty), środki plemnikobójcze, żele nawilżające.
4. Zakażenia bakteryjne (gronkowce, paciorkowce). U mężczyzn chorujących na cukrzycę obecność glukozy w moczu sprzyja zakażeniom bakteryjnym żołędzi i napletka. Jeszcze częściej występuje zapalenie wywołane przez grzyby Candida albicans.
5. Przyczyną zapalenia żołędzi mogą być również zakażenia przenoszone droga płciową (chlamydia, mikoplazma, rzeżączka – zapalenie cewki moczowej) albo zakażenia wirusowe (np. opryszczka narządów płciowych).
6. Alergia kontaktowa na szampony do ciała lub substancje konserwujące w mydle. Alergia na lateks w przypadku używania prezerwatyw.

Objawy

• obrzęk i zaczerwienienie napletka,
• swędzenie i pieczenie żołędzi,
• zaczerwienienie i bolesność żołędzi,
• owrzodzenia lub nadżerki żołędzi,
• wydzielina z cewki moczowej,
• bóle i pieczenie podczas oddawania moczu.

Rozpoznanie

Objawy i zbadanie pacjenta zwykle wystarczą do postawienia diagnozy. Wywiad pomaga określić przyczynę choroby. W przypadku podejrzenia zakażenia czasami potrzebny jest posiew wydzieliny lub wymazu.

Leczenie

U chłopców z zapaleniem żołędzi i napletka pomocne są nasiadówki w ciepłej wodzie.

Jeżeli zapalenie jest spowodowane zakażeniem, stosuje się antybiotyki (gdy zakażenie jest bakteryjne lub przenoszone drogą płciową). W przypadku zakażenia Candida stosuje się leki przeciwgrzybicze w maściach lub tabletkach.

Poprawa może być szybsza po stosowaniu kremu zwierającego glikokortykosteroid, który ma działanie przeciwzapalne i łagodzi ból oraz świąd.

Jeżeli stulejka utrudnia skuteczne dbanie o higienę żołędzi i napletka, należy rozważyć chirurgiczne leczenie stulejki

Profilaktyka

Właściwa higiena narządów płciowych to podstawa, jeśli chodzi o profilaktykę wszelkich stanów zapalnych.

Codziennie podczas kąpieli lub natrysku należy obmywać żołądź ciepłą wodą po pełnym zsunięciu napletka i wymywać mastkę z rowka zażołędziowego, w którym najchętniej rozwijają się drobnoustroje. Po umyciu dokładnie wysuszyć (na przykład chusteczką higieniczną).

Można delikatnie smarować kremem nawilżającym (na przykład intymnym kremem nawilżającym).

Podczas kontaktów o zwiększonym ryzyku należy zawsze używać prezerwatywy.

W przypadku gdy zauważymy na genitaliach coś niepokojącego, wstrzymajmy się z aktywnością seksualną, aby uniknąć ewentualnego wzajemnego zarażania się.