Popularna zarówno wśród pacjentów jak i lekarzy.  Svenska Dagbladet alarmuje, że w ciągu ostatnich 10 lat w Szwecji ilość recept na witaminę D wzrosła o 1000 %.  

W farmakoterapii witamina D znajduje zastosowanie przede wszystkim w profilaktyce i leczeniu krzywicy u dzieci oraz osteomalacji i osteoporozy u ludzi starszych.

Pacjenci coraz częściej proszą o oznaczenie poziomu witaminy we krwi i w przypadku niskiego poziomu spodziewają się recepty.

Kilka lat temu brałem udział w konferencji medycznej dla norweskich lekarzy rodzinnych allmenlege w Oslo, gdzie wysłuchałem ciekawego wykładu na temat witaminy D. Skórna produkcja witaminy D często nie jest wystarczająca dla zaspokojenia dobowego zapotrzebowania, nie tylko u mieszkańców północy, ale również w krajach z dużą ilością dni słonecznych

W krajach północy jest za mało światła słonecznego w miesiącach od października do marca. A w Afryce ludzie chowają się przed słońcem w domach lub zakrywają szczelnie niemal całą powierzchnię skóry. Skóra o ciemnej karnacji produkuje witaminę D około sześciu razy wolniej, na skutek pochłaniania promieniowania UV przez barwnik skóry melaninę. Powoduje to, że osoby rasy czarnej mają przeważnie o połowę mniejsze stężenie witaminy D we krwi niż biali.

Około 80–100% potrzebnej dla organizmu ilości witaminy D3 pochodzi z biosyntezy w skórze. Jednak na produkcję w skórze ma wpływ wiele czynników, m.in.: pora roku i dnia, zachmurzenie i zanieczyszczenia powietrza, szerokość geograficzna, stosowanie kremów z filtrem, powierzchnia ciała wystawiona na słońce, pigmentacja oraz starzenie się skóry. 

Dzienna dawka witaminy D u osoby o jasnej karnacji powstaje w trakcie 15 minutowej ekspozycji między godziną 10 a 15.

Witamina D w pokarmach

Najwięcej witaminy D zawiera mięso niektórych ryb (łosoś, dorsz, tuńczyk, śledź, makrela, sardynki, węgorz i inne), wątróbki i żółtko jaj oraz tran.

Nasze mamy i babcie pamiętają z pewnością jak w latach 60 i 70 XX wieku dzieciom podawano tran jako suplement diety. Tran to olej pozyskiwany z wątroby ryb dorszowatych i tkanki tłuszczowej wielorybów i fok. Jest bogaty w Omega 3 i 6 oraz witaminę A i D. Przez stulecia medycyna ludowa stosowała tran jako remedium w leczeniu krzywicy.

W celu zapobieżenia ewentualnym niedoborom witaminy D niektóre produkty spożywcze są w nią wzbogacane. W USA: mleko i jogurt, płatki śniadaniowe, sok pomarańczowy oraz margaryna. W krajach europejskich są to: margaryna i płatki śniadaniowe. W Polsce obligatoryjnie margaryny wzbogaca się w witaminy A i D. Dobowe zapotrzebowanie Amerykańska FDA (Food and Drug Administration) zaleca spożywanie 10 µg (400 j.m.) witaminy D na dobę u dzieci powyżej 4. r.ż. i dorosłych. U osób otyłych, z osteoporozą, o ograniczonej ekspozycji na słońce (obłożnie chorych), z zaburzeniami wchłaniania oraz u nie-Europejczyków może być koniecznym zwiększenie spożycia do 50 μg/dzień (2 000 j.m./dzień). Profilaktyka i leczenie Poziom powyżej 50 nanomoli na litr uważa się za prawidłowy. Poniżej witaminy D między 50 a 25 nanomoli na litr to hipowitaminoza. Poziom witaminy D we krwi poniżej 25 nanomoli na litr świadczy o braku witaminy D – awitaminoza. Dawki witaminy D ustalane indywidualnie i zależą od konkretnej sytuacji klinicznej. Ze względu na ścisły związek poziomu witaminy D z poziomem wapnia, należy go monitorować. Skutki nadmiaru Nie jest możliwe wywołanie hiperwitaminozy przy zwykłej diecie lub intensywnej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. Poziom witaminy D przekraczający 100 mikrogramów uważa się za potencjalnie toksyczny i prowadzący do hiperkalcemii i hiperfosfatemii. Objawy nadmiaru witmaniny D są związane z hiperkalcemią. Przy towarzyszącej hiperkalciurii może dochodzić do tworzenia złogów nerkowych (kamica nerkowa), a także zwapnień (nefrokalcynoza), następnie do niewydolności nerek. Dlatego stosowanie suplementów diety w tym witaminy D należy konsultować z lekarzem rodzinnym.