Steroidy anaboliczno-androgenne

Steroidy anaboliczno-androgenne (SAA) nazywane zwykle sterydami anabolicznymi – steroidy pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Przykładem naturalnego sterydu anabolicznego jest testosteron, który w organizmie pełni rolę męskiego hormonu płciowego.

W 1939 roku odkrywcom testosteronu przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.

SAA mają działanie anaboliczne :

• Wzrost tempa przyrostu masy, siły i wytrzymałości mięśni,
• Wzrost tempa przyrostu kości,
• Zwiększona produkcja krwinek czerwonych.

SAA wpływają na różnicowanie płciowe:

• Wzrost rozmiarów klatki piersiowej u chłopców oraz piersi i bioder u dziewcząt,
• Wzmożony przyrost owłosienia całego ciała u mężczyzn i sfer erogennych u kobiet,
• Wzrost rozmiarów prącia i łechtaczki u dzieci,
• Efekty mutacji u chłopców.

Oprócz sterydów anabolicznych za doping farmakologiczny uważa się stosowanie:

• Suplementów – skoncentrowanych preparatów zawierających aminokwasy, a także „końskich” dawek witamin zwłaszcza grupy B,
• Stymulantów takich jak amfetamina, ekstazy.
• Hormonów pobudzających wzrost erytrocytów takich jak erytropoetyna,
• Tradycyjnych substancji pobudzających, takich jak: kawa czy Coca Cola.

Sportowcy muszą bardzo uważać jakie leki stosują. Na przykład zwykły syrop na kaszel może zawierać efedrynę lub pseudoefedrynę, substancje pobudzające zakazaną na zawodach.

Sterydy anaboliczne stosuje się w medycynie w niektórych ściśle ograniczonych przypadkach.

Używanie sterydów anabolicznych przez osoby uprawiające sport czysto rekreacyjnie wciąż nie jest w większości krajów zabronione.

SAA były często stosowane przez sportowców jako forma nielegalnego chemicznego dopingu. W przeszłości ich stosowanie nie było zabronione.

W połowie lat 90. XX wieku, władze Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego całkowicie zabroniły stosowania w oficjalnym sporcie sterydów anabolicznych.

Istnieją jednak zawodowe dyscypliny sportowe, w których nie istnieje kontrola antydopingowa (np. zawodowy boks amerykański, zawodowa kulturystyka).

W trakcie Mistrzostw Świata w Podnoszeniu Ciężarów w 1954 roku sowieccy atleci otrzymywali syntetyczną pochodną testosteronu. W tym czasie nie było to jeszcze nielegalne. W zawodach tych sportowcy z ZSRR zdeklasowali przeciwników, otrzymując większość złotych medali oraz bijąc kilka rekordów świata.

W latach 60. XX wieku firma farmaceutyczna CIBA rozpoczęła produkcję syntetycznej pochodnej testosteronu Dianabol. Specyfik ten w slangu zawodników sportów siłowych był nazywany „Śniadaniem Mistrzów” i był regularnie spożywany przez olbrzymią większość sportowców osiągających znaczące sukcesy w ciężkiej atletyce w latach 1960-1969. W 1969 roku został on oficjalnie zakazany przez większość federacji atletycznych

W ostatnich latach obserwuje się wzrost używania sterydów anabolicznych przez ludzi uprawiających sport rekreacyjnie. Dotyczy to zwłaszcza mężczyzn  w wieku 17-35 lat korzystających z treningów na salach gimnastycznych. Efektowny bodybuilding na sterydach poprawia młodym mężczyznom samoocenę, kiedy ich mięśnie szybko przybierają na masie, a ich muskularne sylwetki są obiektem podziwu kolegów i koleżanek.

Niestety, oprócz efektów anabolicznych, sterydy anaboliczno-androgenne maja również efekt androgenny. 

SAA mają wiele poważnych objawów ubocznych:

• Psychiczne: agresja, depresja, lęki, bezsenność, psychozy.
• Fizyczne: trądzik, ginekomastia, impotencja, zanik jąder, zmniejszenie produkcji spermy i związana z tym bezpłodność u mężczyzn, u kobiet zaburzenia miesiączkowania, wzmożone owłosienie na ciele w tym na twarzy, wypadanie włosów, niski głos u kobiet, zaburzenia miesiączkowania i płodności.

Z powodów wymienionych powyżej, w wielu krajach używanie sterydów anabolicznych jest prawnie zabronione. W Szwecji produkcja, posiadanie, sprzedaż i stosowanie sterydów anabolicznych grozi karą grzywny a nawet więzieniem, a wykrycie w moczu metabolitów SAA skutkuje zatrzymaniem prawa jazdy.