Każdego roku na świecie szacunkowo dochodzi do 37,3 mln upadków.
Jeżeli osoba po 60 roku życia doznaje urazu to najczęściej z powodu upadku.
Jedna trzecia osób po 65 roku życia doświadcza upadku raz w roku.
Około 10% upadków prowadzi do poważnych urazów.
Miejscem w których upadki występują najczęściej jest dom, podczas prac domowych: wymiana żarówek, mycie okien, wieszanie firanek. Upadki zdarzają się też przy schodzeniu ze schodów.
Przyczyny
- Wahania ciśnienia krwi szczególnie spadki ciśnienie przy zmianie pozycji ciała, która występuje u 16% ludzi w wieku podeszłym;
- Choroby neurologiczne, na przykład zespół Parkinsona zwiększa ryzyko upadku aż 10 krotnie;
- Demencja zwiększa ryzyko upadku 2-3 krotnie;
- Zmniejszenie masy mięśni całego ciała postępujące z wiekiem;
- Zaburzenia rytmu serca nasilające spadek ciśnienia;
- Objawy uboczne przy stosowaniu niektórych leków zwłaszcza uspakajających i nasennych oraz polipragmazja czyli zażywanie wielu leków (stosowanie więcej niż 4 leków zwiększa prawdopodobieństwo upadku przez upośledzenie funkcji poznawczych, wydłużenie czasu reakcji, nasilaniu spadków ciśnienia czy wywoływaniu zaburzeń rytmu serca).
Konsekwencje upadków
- Złamania – około 5% upadków kończy się złamaniem: kości promieniowej, kości nadgarstka, szyjki kości udowej, kręgosłupa.
- Ciężkie obrażenia tkanek miękkich – 10-20% upadków: wstrząśnienie mózgu, krwiaki wewnątrzczaszkowe, stłuczenia, skręcenie w obrębie stawów.
- Zespół poupadkowy: spadek aktywności po doznanym upadku – strach i lęk przed kolejnym upadkiem i jego konsekwencjami. Dotyka 20-65 % osób u których doszło do upadku. Następstwem tego jest ograniczenie aktywności życiowej, nieopuszczanie domu, prowadzi to do zmniejszenia sprawności fizycznej i tym samym do zwiększenia ryzyka upadku.
- Śmierć: następstwo nieszczęśliwego wypadku lub w wyniku powikłań po upadku (długotrwały powrót do zdrowia, unieruchomienie w łóżku może spowodować poważne powikłania, takie jak zakrzepica żył głębokich, zapalenie płuc).
Profilaktyka upadków
- Badanie wzroku i ewentualnie używanie okularów;
- Badanie słuchu i ewentualnie używanie aparatów słuchowych;
- Ćwiczenia równowagi ciała w przypadku zawrotów głowy;
- Ćwiczenia fizyczne poprawiające siłę mięśni kończyn, która maleje u ludzi starszych o 30-40%;
- Regularna aktywność fizyczna: nordic walking, spacery, taniec, gimnastyka, pływanie;
- Ekspozycja na światło słoneczne;
- Dieta bogata w wapń i witaminę D;
- Ewentualnie leczenie osteoporozy.
Jak zapobiegać upadkom?
W mieszkaniu
- Dostosowanie mieszkanie do potrzeb i zasad bezpieczeństwa dla ludzi starszych;
- Usuwanie z otoczenia starszych zbędnych przedmiotów;
- Usuwanie dywanów mających tendencję do zwijania się lub ślizgania;
- Likwidacja progów;
- Oprócz oświetlenia głównego stosowanie również oświetlenia punktowego.
Poza mieszkaniem
- Używanie odpowiedniego obuwia;
- W razie potrzeby korzystanie z balkoników lub lasek;
- Podróżowanie niskopodłogowymi autobusami i tramwajami;
- Korzystanie z telefonów i urządzeń telemedycznych w celu wezwania pomocy w przypadku upadku.