Łojotokowe zapalenie skóry – przewlekła, nawracająca choroba skóry. Objawia się występowaniem zmian rumieniowo-złuszczających na skórze w miejscach gdzie znajduje się dużo gruczołów łojowych (skóra twarzy, klatki piersiowej, owłosiona skóra głowy oraz w obrębie fałdów skórnych). Przyczyną choroby jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych, a także zakażenie grzybem Malassezia furfur. Łojotokowe zapalenie skóry nie jest zakaźne. Zwykle obserwuje się polepszenie w lecie i pogorszenie zimą. Najczęściej występuje w okresie niemowlęcym a ustępuje około pierwszego roku życia. Nawraca po okresie dojrzewania. Egzema jest symetryczna a złuszczające się płatki żółte i tłuste.

Epidemiologia

Łojotokowe zapalenie skóry to jedna z najczęstszych dermatoz. Dotyka około 10% populacji ogólnej i do 70% niemowląt w pierwszych trzech miesiącach. Wśród dorosłych najczęściej pojawia się u osób w wieku 18-40 lat. Choroba częściej obserwowana jest u mężczyzn. Często towarzyszy innym schorzeniom takim jak choroba Parkinsona, depresja, obniżona odporność.

Przyczyny choroby

Przyczyny łojotokowego zapalenia skóry nie są do końca jasne. Uważa się, że przyczyną jest nadmierne wydzielanie łoju w miejscach, gdzie umiejscowionych jest najwięcej gruczołów łojowych: na czole, nosie, fałdach nosowo-policzkowych oraz zausznych, przy mostku, między łopatkami, na owłosionej skórze głowy.

Łojotokowe zapalenie skóry wiąże się z proliferacją grzybów z rodzaju Malassezia. Jego metabolity mogą powodować reakcję zapalną. Różnice w barierze lipidowej skóry mogą wpływać na indywidualne reakcje organizmu.

Do dodatkowych czynników sprzyjających rozwojowi choroby należą:

• stres
• trądzik
• trądzik różowaty
• łuszczyca
• zawał serca

• udar mózgu

• depresja
• alkoholizm
• padaczka
• choroba Parkinsona
• predyspozycje genetyczne
• zaburzenia hormonalne
• zaburzenia immunologiczne
• zaburzenia odżywiania
• zanieczyszczenie powietrza
• podrażnienia skóry przez kosmetyki i wodę

Objawy i przebieg

Łojotokowe zapalenie skóry objawia się rumieniowatymi plamami na skórze, które pokrywają żółte lub białe tłuste łuski. Symptomy widoczne są najczęściej na czole, na nosie i policzkach, za uszami oraz w okolicy piersi i okolicy międzyłopatkowej. Na owłosionej skórze głowy mogą pojawić się duże płatki skóry (łupież). Objawom tym może towarzyszyć zaczerwienienie i świąd.

Rozpoznanie

Rozpoznania choroby dokonuje lekarz rodzinny lub dermatolog na podstawie rozpoznania objawów taki jak łuszczenie o podłożu rumieniowym, zlokalizowane wzdłuż fałdów nosowo-wargowych i nad brwiami.

Diagnostyka roznicowa

• łuszczyca,
• łupież pstry,
• trądzik różowaty,
• wyprzenie bakteryjne lub drożdżakowe,
• egzema atopowa,
• kontaktowe zapalenie skóry,
• okołoustne zapalenie skóry,
• niedobór cynku,
• Tinea capitis,
• Tinea corporis,
• Systemisk lupus erythematosus, SLE.

Leczenie

W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwgrzybicze.

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry owłosionej głowy polega na stosowaniu szamponu zawierającego przeciwgrzybiczy ketokonazol oraz miejscowo średniej mocy glikokortykosterydów.

Łojotokowe zapalenie skóry w ninnym miejscach leczy się zwykle preparatami do stosowania miejscowego : hydrokortyzon plus mikonazol.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy u niemowląt wymaga stosowania preparatów złuszczających zawierających kwas salicylowy.